مواد افزودنی به روغن
آنچه باید از مکمل های روغن بدانید
با توجه به نقش مهم روغن در کارکرد موتور، شرکت‌های تولیدکننده روغن موتور مواد افزودنی به روغن اضافه می‌کنند تا خواص آن را بهبود ببخشند. بخشی از افزایش قیمت روغن‌های موتور تولیدی شرکت‌های مختلف ناشی از همین مواد افزودنی است که بعضی از آنها به صورت انحصاری در اختیار یک شرکت است. روغن موتور بدون این موارد افزودنی نیز می‌تواند وظایف اصلی خود را انجام دهد اما استفاده از آن مواد باعث بالا رفتن عمر روغن و به دنبال آن سلامت بیشتر روغن موتور می‌شود. با دانستن کارکرد این مواد افزودنی می‌توانید تصمیم بهتری در مورد روغنی که برای خودروی خود انتخاب می‌کنید بگیرید.
بالا برنده شاخص گرانروی
همان طور که در ویژه‌نامه قبل بیان شد شاخص گران روی نشان‌دهنده مقاومت روغن در برابر افزایش گرانروی در سرما و کاهش آن در گرما است. روغنی ایده‌آل است که در شرایط دمایی متفاوت مقدار گران روی ثابتی داشته باشد. برای رسیدن به این روغن ایده‌آل از بهبود‌دهنده‌ها و بالا برنده‌های شاخص گرانروی استفاده می‌کنند. این مواد پلیمر‌هایی هستند که در دماهای پایین به صورت مولکول‌های متراکم در روغن پراکنده شده و در دماهای بالا کاهش گرانروی را با حل شدن در روغن جبران می‌کنند. از این افزودنی اغلب در روغن‌های چند درجه‌ای استفاده می‌شود.
پاک‌کننده‌ها و معلق‌کننده‌ها
همان‌طور که می‌دانید فرایند احتراق در موتور خودرو همواره فرایند کاملی نیست و همواره ذرات دوده و ناخالصی‌های دیگری از احتراق ناقص حاصل می‌شوند. این مواد در روغن قابل حل شدن نیستند و به صورت رسوب در جداره رینگ و پیستون می‌چسبند که در نهایت منجر به عملکرد نادرست آن می‌شود. به همین دلیل مواد پاک‌کننده (ترکیباتی که قابلیت جلوگیری از رسوب ذرات در سطوح داغ موتور را داشته باشند) و مواد معلق‌کننده (موادی که آلودگی‌ها و مواد حاصل از احتراق را به صورت معلق در آورده و مانع از ته‌نشین شدن آن می‌شوند) به اکثر روغن‌های روانساز اضافه می‌شوند. هر چه نسبت این موتور در روغن بیشتر باشد، روغن از خاصیت پاک‌کنندگی بیشتری برخوردار است و در عمل روغن سریع‌تر کثیف (سیاه) می‌شود.
مواد ضد اکسیداسیون
بر اساس تحقیقات انجام گرفته توسط محققان برخی از ترکیبات موجود در روغن بر اثر تماس با حرارت زیاد موتور و تماس با هوا، هنگامی که در مجاورت بخش‌های فلزی موتور قرار می‌گیرند در معرض اکسیداسیون قرار گرفته و به پر اکسیدها و مواد آلی تبدیل می‌شوند. اکسیداسیون روغن منجر به تشکیل اسید و ایجاد خوردگی شده که در نهایت باعث بالا رفتن درجه گرانروی روغن می‌شوند. از این رو با اضافه کردن افزودنی‌های ضد اکسیدان مانع از تشکیل این اکسیدها می‌شوند.
مواد ضد سایش
در درازمدت و تحت شرایط سنگین سطوح مختلف موتور دچار سایش می‌شوند و همان طور که قبلاً بیان گفته شد یکی از مهمترین وظایف روغن ایجاد یک لایه محافظ بر روی سطوح برای جلوگیری از سایش است. از این رو با اضافه کردن افزودنی‌هایی، این خاصیت در روغن تقویت می‌شود.
مواد ضد خوردگی و ضد زنگ
همان‌طور که می‌دانید قطعات غیر آهنی در محیط اسیدی دچار خوردگی شده و قطعات آهنی در این محیط اصطلاحاً دچار زنگ‌زدگی می‌شوند. از این رو با اضافه کردن موادی قابلیت ضد خوردگی و ضد زنگ زدگی را در روغن افزایش می‌دهند.
مواد پایین آورنده نقطه ریزش
با اضافه کردن این مواد به روغن ذرات پارافین در دمای پایین به صورت معلق در روغن نگه داشته می‌شوند تا از جامد شدن روغن جلوگیری شود. این قابلیت باعث می‌گردد روشن شدن موتور در هوای بسیار سرد نیز امکان‌پذیر باشد.
مواد ضد کف
با توجه به این که روغن درون موتور با سرعت زیادی در جریان است دچار تلاطم شده که در صورت نشتی هوا به درون این جریان، کف در سیستم چرخش روغن ایجاد می‌شود. جهت جلوگیری از چنین کفی در روغن به آن افزودنی‌های ضد کف اضافه می‌شود.
ترکیبات مقاوم‌کننده در برابر فشار
ترکیبات مقاوم‌کننده از فشار، ترکیبات شیمیایی هستند که مانع از تخریب سطوح فلزی در هنگام تماس با هم تحت فشار‌های بالا می‌شوند. این ترکیبات تحت شرایط روانکاری مرزی با سطوح فلزی واکنش داده و لایه‌ای از نمک‌های جامد تشکیل می‌دهند که لایه مذکور به صورت یک روان‌کننده جامد عمل می‌کند. بیان این مطلب خالی از لطف نیست که افزایش درجه حرارت به علت بالا رفتن فشار مکانیکی موثرترین عامل در تاثیر مواد افزودنی مقاوم کننده در برابر فشار در روغن است.
همه این مکمل ها به طول عمر بیشتر موتور کمک زیادی کرده و استفاده از آنها مفید خواهد بود اما اینکه در چه زمانی و به جه صورت از انها استفاده کنیم هم بسیار مهم بوده و نقش حیاتی در سلامت موتور خواهد داشت.