پریشانی بازار؛ نتیجه عدم ترخیص ۱۰هزار کانتینر قطعه توسط خودروسازان
قطعه نیوز: از ماه‌ها قبل تا امروز بیش‌از ۱۲۰هزار دستگاه خودرو به دلیل کمبود قطعه در دوکارخانه اصلی خودروساز کشور ته‌نشین شده‌اند. بارها عمده‌ترین دلیل این مساله، مشکلات ناشی از آغاز تحریم‌های جدید اقتصادی عنوان می‌شد. موضوعی که به کاهش قابل‌توجه عرضه خودرو، ایجاد فاصله قیمت میان بازار و کارخانه، افزایش قیمت‌ها، بالارفتن حجم تعهدات معوق خودروسازان و… منجر شد. تا یک هفته قبل که قاضی ناصر سراج، رئیس سازمان بازرسی کل کشور در حاشیه نشست ساماندهی سامانه‌های قاچاق کالا و ارز از وجود حدود ۱۰هزار کانتینر قطعات و لوازم یدکی خودرو در گمرک مناطق آزاد خبر داد و اعلام کرد این کانتینرها تا قبل از عید ترخیص می‌شود.
واردات کالا از شش‌ماه قبل و دپو در گمرک
پس از اعلام این خبر، بسیاری از فعالان بازار به حل مشکل کمبود قطعات و لوازم یدکی در بازار امیدوار شدند. اما مهدی کاظمی، سخنگوی اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو تهران تاکید کرد: «این قطعات و لوازم یدکی مربوط‌به خودروسازان بوده و برای مصرف در خطوط تولید وارد شده است، پس قرار نیست به بازار برسد.» پیگیری‌های بعدی خیلی زود به این نتیجه رسید که از ۱۰هزار کانتینر قطعات خودرو دپوشده در مناطق آزاد و ویژه، تنها ۳هزار کانتینر به مدت حدود شش‌ماه در بندر چابهار رسوب کرده و ترخیص نشده است که از این میزان، ۲هزار کانتینر متعلق به شرکت سایپا و یکهزار کانتینر قطعات خودرو مربوط‌به شرکت ایرانخودرو است. گفته می‌شود مشکلات ارزی و اسنادی دو دلیل عمده عدم ترخیص این محموله‌ها به شمار می‌رود که به دلیل کمبود نقدینگی ترخیص نشده‌اند.
ترخیصنکردن از ترس نگرفتن ارز ۴۲۰۰تومانی
چند روز بعد از انتشار نتیجه پیگیری‌ها، مدیرکل گمرک چابهار اعلام کرد که به این دوخودروساز ۲۰روز مهلت ارائه شد تا کانتینرهای خود را ترخیص کنند، در غیر این‌صورت این کانتینرها متروکه اعلام خواهد شد. عزیز شمس همچنین تاکید کرد: «این خودروسازان باید کد رهگیری بانک را گرفته و ارز ۴۲۰۰تومان دریافت کنند. در عین حال گمرک تسهیلاتی را برای آنها در نظر گرفته و اعلام کرده است کسانی که با بانک مشکل دارند، می‌توانند ۷۰ تا ۸۰درصد کالای خود را ببرند و مابقی را به‌عنوان وثیقه در بندر بگذارند.» وی البته در پاسخ به این سوال که چرا واردکنندگان از تسهیلات گمرک استفاده نمی‌کنند، توضیح داد: «به نظر می‌رسد تمایلی برای استفاده از تسهیلات گمرکی وجود ندارد. چراکه به اعتقاد آنها ممکن است اگر کالا از گمرک ترخیص شود، بانک‌ها در نهایت ارز ۴۲۰۰تومانی را در اختیار شرکت‌های واردکننده قرار ندهند.»
مسیرسبز گمرک برای ترخیص مایحتاج خودروسازان
رئیسکل گمرک چابهار یک روز پس از اعلام مهلت ۲۰روزه به دوخودروساز اصلی کشور برای ترخیص سه‌کانتینر مانده در گمرک چابهار، در اظهارنظر تازه‌ای اعلام کرد: «در روزهای اخیر ایرانخودرو خراسان و دیگر نمایندگی‌های خودروساز اقدام‌های لازم برای ترخیص یکهزار و ۸۰۰کانتینر را انجام داده‌اند و این قطعات آماده ترخیص هستند.» عزیز شمس همچنین پیش‌بینی کرد در مدتزمان تعیینشده بقیه کانتینرها نیز آماده ترخیص شوند. اکنون به نظر می‌رسد مشکل ترخیص بخشی از قطعات و لوازم یدکی حداقل از گمرک چابهار در حال حل شدن است، تا جایی که معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران در واکنش به دپوی قطعات یدکی در بنادر و اماکن گمرکی اعلام کرد: «مسئولیت گمرک پس از اظهار کالا شروع می‌شود و لوازم یدکی اگر به‌وسیله خودروسازها ثبت‌سفارش شده باشد در مسیر سبز تعریف و بلافاصله ترخیص می‌شوند.» مهرداد ارونقی با اشاره به اینکه کالاهای مانده در گمرکات و مناطق آزاد، مشکل دریافت کد رهگیری بانک و اسناد خرید از فروشنده داشته‌اند، تاکید کرد: «تا زمانی که کالای وارداتی به گمرک اظهار نشود، امکان انجام تشریفات گمرکی وجود ندارد. یکی از مواردی که می‌تواند ترخیص کالا را به درازا بکشاند، نداشتن مجوزهای قانونی است. گمرک مسئول اخذ مجوزهای قانونی مطابق با قوانین و مقررات بوده و ممکن است صدور این مجوزها از سوی سایر دستگاه‌ها چند روز زمان ببرد. گمرک تا مجوز را به صورت سیستمی دریافت نکند اجازه ترخیص نمی‌دهد.»
پریشانی بازار؛ نتیجه عملکرد خودروسازان
خودروسازان تا یک‌هفته قبل، از دپو ششماهه ۱۰هزار کانتینر لوازم یدکی و قطعات حرفی نزده بودند و در حالی‌که این دپو مدت کمی پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها و پیش از ایجاد اختلال در تعاملات پولی و مالی بین‌الملی آغاز شده است، بارها مشکل کمبود قطعه و تقصیر کاهش تولید را به گردن قطعه‌سازان انداختند و تحریم‌ها را مهمترین دلیل نابسامانی خودروسازی دانستند.
گناه دلالان بازار هم که از پیش ثابت شده است. تهنشینشدن خودروهای ناقص در کارخانه‌ها به دلیل کمبود قطعه در حالی است که خودروسازان ۱۰هزار کانتینر لوازم یدکی را تا زمان قطعیشدن دریافت ارز ۴۲۰۰تومانی ترخیص نکردهاند. حال اما با توجه به انتشار اخبار متعدد و داغشدن موضوع دپو قطعات در گمرکات و نیز الزام خودروسازان به تحویل تعهدات گذشته (با موعد تحویل تا سیام دیماه ۱۳۹۷) به قیمت قبل، موضوع دریافت مابهالتفاوت ارزی نیز منتفی و ترخیص محموله‌ها آغاز شده است. به این ترتیب شاید بتوان به افزایش حجم تولید و بالا رفتن میزان عرضه در ماه‌های پیش‌رو امیدوار بود. مساله‌ای که می‌تواند به کاهش التهاب بازار نیز بینجامد.
منبع: روزنامه دنیای خودرو