ادامه سناریوی تولید خودروهای ناقص کف کارخانه
قطعه نیوز: اوایل مهر اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در سفر به استان هرمزگان از بندر شهید رجایی بازدید کرد و از اعمال تصمیمات جدید برای تسریع روند ترخیص کالاها و تخلیه بنادر خبرداد.
از سوی دیگر، در نشستی که اوایل هفته گذشته از سوی انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان کشور برگزار شد، آرش محبی‌نژاد، دبیر این انجمن گفت: با ترخیص قطعات مربوط به خودروسازان که عموما «های‌تک» هستند از ۱۱۰ هزار خودرو ناقص کف کارخانه، ۶۰ هزار خودرو تجاری می‌شوند. با ترخیص بخش دیگر این قطعات که برای قطعه‌سازان است ۵۰ هزار خودرو باقیمانده نیز تکمیل خواهد شد. وی همچنین عنوان کرد: اگر سالانه یک میلیارد دلار واردات، بدون انتقال ارز و ذکر منشا آن که کمتر از ۲درصد ارز کشور است(ارز مورد نیاز برای واردات قطعات ۴میلیارد دلار) انجام شود، بخش زیادی از مشکل قاچاق کالا از بین می‌رود. در این صورت مشکلات بازار لوازم یدکی نیز برطرف خواهد شد.
حل مقطعی مشکلات
حدود ۱۰ روز از بازدید معاون اول رئیس‌جمهوری و دستور وی مبنی بر سرعت بخشیدن به کالاهای رسوب‌شده در گمرکات کشور می‌گذرد، حال باید دید چند درصد قطعات رسوبی امکان ترخیص پیدا کرده‌اند؟ امید رضایی، فعال صنعت قطعه این‌باره به گفت: بخشی از کالا و قطعات مانده در کمرگ ترخیص شده اما نه با سرعت و هماهنگی که عنوان شده است. به هر حال، دستور تا از بالا به پایین برسد و ابلاغ شود دارای موانع است که روند را زمانبر می‌کند.
این کارشناس حوزه خودرو درباره مشکلات قطعات رسوبی گمرک توضیح داد: مشکلات مربوط به مباحث بانک مرکزی است که در ۲ حیطه تخصیص ارز و تامین ارز با مشکلات جداگانه‌ای همراه است. گاهی به تولیدکننده ارز تخصیص داده نشده است. یا ارز تخصیص داده شده تامین نشده است. در مورد دیگر نیز ارز مورد نیاز، تخصیص و تامین شده اما پول ارسالی به‌دست سازنده نرسیده است. به هر حال، مشکلات از این دست وجود دارد که منجربه رسوب قطعات در گمرکات کشور شده است. البته بخشی هم مربوط به قوانین گمرکی است.
رضایی با بیان اینکه امروز همه هجمه‌ها این است که در صورت ترخیص موجودی گمرک خودروهای ناقص کف کارخانه تجاری می‌شوند، گفت: اما کسی نمی‌پرسد پس از تجاری شدن این خودروها در ادامه برای کمبود قطعات و ادامه روند تولید خودروهای ناقص قرار است چه چاره‌اندیشی شود.
او با تاکید بر اینکه مشکلات موجود صنعت خودرو باید ریشه‌ای رفع شود، گفت: نهادهای مربوط با قطعه‌سازی و خودروسازی کشور بیشتر شرایط روز را می‌بینند درحالی‌که باید نیم‌نگاهی هم به وضعیت آینده این صنعت داشت.
چالش تخصیص ارز
رضایی در پاسخ به این پرسش که آیا تنها با داخلی‌سازی قطعات مورد نیاز خودرو مشکلات رفع می‌شود، گفت: همه این قطعات امکان داخلی‌سازی ندارند. به هر حال برای تامین بازار خودرو این وابستگی وجود خواهد داشت. هرچند با تداوم داخلی‌سازی درواقع وابستگی به واردات کم می‌شود اما صفر نمی‌شود. مشکل ریشه‌دارتر است و آن اینکه چرخه معیوب فعلی باید اصلاح شود.
وی افزود: اتفاقا مشکلات مربوط به ارتباطات بین‌المللی نیست. مسئله این است که روند امور در داخل باید مورد بازنگری جدی و اصلاح قرار گیرد. صنعتگران گرفتار یک سلسله خودتحریمی‌ها از جمله تخصیص ارز هستند. همه می‌دانند با توجه به شرایط جنگ اقتصادی باید ارز مصرفی مدیریت شود و دارایی منابع ارزی کم است اما با مدیریت باید استفاده بهینه را از آن داشت. به‌عنوان مثال، استفاده از این ارز در کجا ارزش‌افزوده و اشتغال بیشتری ایجاد می‌کند. درحالی‌که ما هنوز درگیر مباحثی مانند فرآیند‌های مربوط به بانک مرکزی و گمرک هستیم.
این عضو انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان کشور با بیان اینکه بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ قطعه‌ساز فعال در کشور داریم، گفت: ۷۰ درصد قطعات خودرو به‌وسیله این قطعه‌سازان تولید و تامین و ۳۰ درصد آن از سوی خود خودروساز تامین می‌شود. بانک مرکزی برای تخصیص ارز مورد نیاز در این دو حوزه باید به داده‌های خودروساز درباره قطعات مورد نیازش اعتماد کند.
بحران خریدهای اعتباری
رضایی در ادامه موضوع کمبود نقدینگی اشاره کرد و گفت: موضوع دیگر این است که اگر مسئله تخصیص ارز رفع شود اما مشکل کمبود منابع مالی پابرجا بماند در واقع کاری از پیش نمی‌بریم.
او افزود: در ادامه خریدهای اعتباری بحران‌زا می‌شود، زیرا قطعه‌ساز کالایی را اعتباری با دلار ۲۵ هزار تومان خریداری می‌کند اما هنگام حواله پول به‌طور قطع نرخ دلار افزایش یافته است. صنعتگر باید برای این روند تاوان بدهد و هر روز کوچک و کوچک‌تر می‌شود.
رضایی گفت: مابه‌التفاوت این هزینه را چه کسی می‌دهد؟ هنگامی‌که ثبات وجود نداشته باشد قیمت‌ها در فرازوفرود مشکلات تولید را افزون می‌کنند؛ بنابراین پس از برداشتن محدودیت‌‌های بانک مرکزی و تخصیص ارز نقدینگی هم نیاز است.
ضرورت تخصیص ارز
عادل پیرمحمدی، مدیرعامل شرکت طراحی، مهندسی و تامین قطعات ایران‌خودرو(ساپکو) درباره ترخیص قطعات مورد نیاز خط تولید به اظهارکرد: در این‌باره باید کمی صبر و تحمل داشت. به هر صورت گمرکات خود دارای سلسله قوانین و سازکارهایی هستند که باید آنها را در نظر گرفت.
وی افزود: حتی اگر ترخیص قطعات تسریع شود و روی خودروهای ناقص نصب شوند هم نباید فراموش کرد تولید روندی ادامه‌دار است و نیاز به تامین قطعات از بین نمی‌رود. از این‌رو باید روی تامین قطعات به‌طور مستمر تدبیری اندیشید.
پیرمحمدی ادامه داد: برای حل ریشه‌ای تولید خودروهای ناقص بانک مرکزی باید ارز مورد نیاز تولید خودرو را به‌موقع تامین کند. در واقع هر بخش باید تکلیف و وظایف خود را به‌درستی انجام دهد. کالاهایی با اعتبار و ضمانت سازنده وارد گمرکات کشور شده است اما به هر حال باید این پول پرداخت شود. با چه زمانی می‌توان اعتباری و با ضمانت خرید کرد. مدیرعامل شرکت ساپکو گفت: تسریع در ترخیص قطعات رسوبی برای کوتاه‌مدت کارساز است اما برای بلندمدت و ادامه‌دار بودند روند فعالیت‌ها راهگشا نیست.
پیرمحمدی در ادامه با بیان اینکه بانک مرکزی هم برای تنظیم بازار سازکار خودش را دارد، افزود: کشور در جنگ اقتصادی قرار دارد باید ملاحظات بانک مرکزی و مشکلات موجود را در نظر داشت اما باید زودتر تصمیم‌گیری شود تا زمان را از دست ندهیم.
پیش از بحران تصمیم‌گیری شود
قطعه‌سازان خواستار واردات مواد اولیه و قطعات مورد نیاز تولید بدون انتقال ارز هستند. پیرمحمدی در این‌باره گفت: این مربوط به سیاست کلی بانک مرکزی است که بپذیرد یا خیر. اما خودروساز منابع ارزی خارج از کشور ندارد قطعه‌ساز ممکن است این منابع ارزی را در اختیار داشته باشد و بخواهد ارز موجود را برای کشور خرج کند اما تنها منبع تامین اعتبار خودروساز بانک مرکزی است. درباره صادرکنندگان هم همین مورد صادق است و در اصل با نظر بانک مرکزی ارز مورد نیاز این گروه نیز تامین می‌شود.
او افزود: خودروساز تابع سیاست‌های بانک مرکزی است. اما مشکلاتی دارد و باید زودتر چاره‌اندیشی شود پیش از اینکه به بحران برسد. نباید اجازه داد کار به جایی برسد که بخواهیم در بحران تصمیم‌گیری کنیم.
مدیرعامل شرکت ساپکو درباره آمار خودروهای ناقصی کف کارخانه‌ها گفت: ایران‌خودرو تا ۱۲ مهر دارای ۵۶ هزار خودرو بوده است. بیش از ۹۷ درصد مشکل مربوط به مواد اولیه و قطعات نیمه‌ساخته خارجی است که بخش زیادی از آنها در گمرکات کشور رسوب شده و منتظر تخصیص ارز هستند. البته بخشی هم خریداری شده و منتظر تامین ارز برای ارسال هستند.
فهرست کمبود و موجودی مشخص است
برخی عنوان می‌کنند بعضی قطعات در انبار خودروساز حتی با ارز ۴۲۰۰ موجود است. پیرمحمدی در این‌باره اظهارکرد: خودروساز به‌دنبال این نیست که با وجود تامین قطعه، خودرو ناقص تولید کند؛ بنابراین این موضوع رد می‌شود.
او گفت: فهرست کمبود قطعات و موجودی انبارها هم مشخص است. ممکن است قطعه‌ای کلیدی ناقص باشد و باید برای استفاده قطعه‌ای روی خودرو نصب شود سپس در ادامه فرآیند تولید این قطعه مورد استفاده قرار گیرد. پیرمحمدی عنوان کرد: خودروساز با وجود قطعه مبادرت به تولید خودرو ناقص نمی‌کند، زیرا مشکلات خودش اضافه می‌شود.
قطعات خودرو از گمرک ترخیص نشد
در ادامه احمدرضا رعنایی، عضو هیات‌مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان کشور به گفت: در حوزه ترخیص قطعات هنوز گشایشی نشده است. گمرک سعی در ترخیص دارد اما مسائلی مانند منشا ارز مانع خروج قطعات از گمرک شده است. این فعال صنعت قطعه در پاسخ به این پرسش که مشکل فعلی ناقصی خودروها در زمینه چه قطعاتی است، اظهارکرد: در این‌باره نمی‌توان به‌طور دقیق به قطعه‌ای اشاره کرد، زیرا برخی قطعات به صورت کالای واسطه‌ای است و قطعه‌ساز برای تکمیل قطعه اصلی به آنها نیاز دارد. به‌عنوان مثال، می‌توان به موتور شیشه بالابر یا یک سلسله قطعات الکترونیک اشاره کرد. تا زمانی‌که این قطعات کامل نشود نمی‌توان خودرو را به‌دست مشتری رساند. رعنایی درباره آمار خودروهای ناقص افزود: تعداد خودروهایی که درحال‌حاضر کف پارکینگ ایران‌خودرو و سایپا معطل قطعه هستند، حدود ۱۵۰ هزار خودرو است. راه‌حل رفع این مشکلات و افت تیراژی که خودروسازان متحمل آن شده‌اند نیز آن است که سیستم گمرک و بانک مرکزی باید کمک‌رسانی کرده و شرایط را تسهیل کنند. این عضو انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان کشور درباره شرایط تخصیص ارز نیز گفت: در شرایط فعلی قطعه‌سازان ارز مورد نیاز خود را باید از شبکه نیمایی تهیه کنند که قیمت‌ها در شبکه نیمایی نیز برابر با نرخ بازار آزاد است. نرخ دلار در این شبکه حدود ۲۸ هزار تومان بوده و قطعه‌سازان با مشکل کسری بودجه روبه‌رو هستند. قیمت تمام‌شده قطعات با دلار ۲۸ هزار تومان افزایش حدود ۹ برابری داشته است.
رعنایی در پایان اظهارکرد: در زمینه مواد اولیه نیز مشکلات زیادی گریبانگیر صنعتگران است و تهیه این مواد مانند فولاد از طریق بورس بوده، درحالی‌که میزان عرضه در بازار سهام با تناژ بالاست.
سرعت در ترخیص قطعات تولید را افزایش می‌دهد
با این همه، مدیر خدمات بازرگانی ایران‌خودرو خواستار تسریع در ترخیص مواد اولیه، قطعات و مجموعه‌های خودرویی از گمرک متناسب با سرعت تولید در ایران‌خودرو شد و اظهار کرد: آهنگ تولید امسال ایران‌خودرو نسبت به سال گذشته افزایش قابل‌توجهی یافته و ضروری است تا قطعات مورد نیاز نیز با سرعت بیشتری به خطوط تولید تزریق شود. به‌گزارش ایکوپرس، سیدمهدی ملت‌شاهی با قدردانی از تمامی ارکان مرتبط با ترخیص کالا و تخصیص ارز در بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک در همراهی و کمک در رفع موانع، تصریح کرد: ماندگاری قطعات و مجموعه‌های خودرویی در گمرک طبق روال معمول است. وی افزود: مواد اولیه مانند ورق آهن‌آلات خاص و قطعاتی مانند کاتالیست و سیستم‌های الکترونیک خودرو از جمله محموله‌های ایران‌خودرو است که در حال ترخیص از گمرکات اجرایی کشور هستند. این محموله‌ها شامل ۲۱۰ بارنامه متعلق به ایران‌خودرو بدون احتساب تامین‌کنندگان داخلی، در حال تخصیص ارز به صورت نیمایی یا استفاده از سامانه جامع تجارت هستند. ملت‌شاهی با بیان اینکه در شرایط جنگ اقتصادی هستیم، تصریح کرد: هر قدر فرآیند ترخیص کالا سرعت یابد، تولید ایران‌خودرو نیز با ظرفیت بالاتری ادامه می‌یابد که سبب افزایش عرضه خودرو به بازار، اجرای تعهدات معوق و در نتیجه رضایت بیشتر مشتریان خواهد شد.
در پایان به گفته بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو همچنان خط تولید و خودروهای ناقص در انتظار ترخیص قطعات رسوبی در گمرکات کشور هستند و اگر مشکل تخصیص ارز قطعه‌سازان و خودروسازان رفع نشود، سناریوی تولید خودروهای ناقص کف کارخانه ادامه خواهد داشت. این گروه بر حل مشکل پیش از بروز بحران تاکید دارند.
منبع: روزنامه صمت