خودروسازان به تعمیرکاران نگاه از بالا دارند/ کیفیت پایین قطعات تعمیرکاران را به دردسر انداخته است

قطعه نیوز: کمبود قطعه و رو آوردن به قطعات دست دوم در دوران قرنطینه کرونا، تعمیرکاران و مصرف‌کنندگان را با چالش‌ها زیادی رو به رو کرده بود. حالا پس از چند ماه، مشکل تامین بعضی قطعات همچنان پابرجا است، گرچه پیش بینی رییس اتحادیه تعمیرکاران خودرو این است که این شرایط باقی نخواهد ماند. علیرضا نیک‌آئین در گفت‌وگوی مفصل با «قطعه نیوز»، از مسائل مختلف صنف تعمیرکاران گفت:

در دورانی که کشور در قرنطینه کرونا به سر می برد، کمبود قطعات و لوازم یدکی خودرو مشکلاتی را برای تعمیرکاران و مردم به وجود آورده بود. الان شرایط به چه صورت است؟

در پاسخ باید به یک نکته توجه کنیم، بسیاری از مرزها به دلیل شیوع بیماری کرونا بسته است و تحریم ها هم کشور ما را در شرایط خاص تری نسبت به بقیه دنیا قرار داده است، اکنون کمبود حاد قطعه در تعمیرگاه ها که منجر به توقف کار برای خودروهای کار و سواری شود، وجود ندارد، با این حال به دلیل شرایط خاص فعلی، تعمیرگاه ها بیشتر به سمت تعمیر قطعات رو آورده اند. پیش از این، قطعه ها به اندازه امروز مورد تعمیر قرار نمی گرفت و در بیشتر مواقع تعویض می شد، البته پیش بینی من این است که این شرایط پابرجا نخواهد ماند. به هر حال همیشه توانسته ایم تحریم ها را دور بزنیم. در بازار لوازم یدکی هم بازرگانان بزرگی داریم که می توانند قطعات را تهیه کنند، البته به شرط اینکه محدویت های ناشی از بیماری کرونا اندکی فروکش کند. مرز کشور ما باز است اما مرز سایر کشورها بسته است. با خودروسازها هم برای رفع مشکل تامین قطعه نشست داشته ایم اما بعضی خودروسازان با ما سر ناملایماتی دارند و علاقه ای برای نشست سر یک میز با تعمیرکاران ندارند، البته بعضی از خودروسازها هم همکاری لازم را دارند.

در جایی از صحبت هایتان گفتید که بازرگانان خوبی برای تامین لوازم وجود دارد، لوازم و قطعات یدکی مصرفی، بیشتر داخلی هستند یا وارداتی؟

تولید قطعات خودروهای وارداتی در کشور مقرون به صرفه نیست و بنابراین وارداتی است. درباره خودروهای داخلی باید گفت که بخش اعظمی از قطعات مورد استفاده در داخل ساخته می شود، یعنی حدود ۷۵ درصد از قطعات مورد استفاده در تعمیرگاه ها ساخت داخل هستند، مابقی نیاز کشور وارداتی است که بخش زیادی از آن از چین وارد می شود. در حال حاضر در تامین قطعات ساخت داخل مشکل خاصی وجود ندارد، بیشترین مسئله معطوف به کیفیت قطعات است. خودروی صفر باید حداقل دو سال بدون تعمیرات کار کند، اما خودروی داخلی ما خیلی زودتر از این زمان نیاز به تعمیر پیدا می کند. متاسفانه نمایندگی های مجاز هم جوابگو نیستند و خودروها به سمت تعمیرگاه های غیرنمایندگی رو می آورند و حاضر می شوند هزینه پرداخت کنند تا مشکل خودرویشان حل شود. امروز می شود کالای باکیفیت تری را با شرایط و امکانات و اطلاعاتی که در سیستم ها موجود است، تولید کرد. در کشورهای دیگر نهادهای متولی تعیین قیمت و نظارت بر تخلفات قیمتی وجود ندارد، بلکه کیفیت و قیمت است که رقابت ایجاد می کند. متاسفانه در حال حاضر در کشور ما از کیفیت کاسته می شود تا قیمت متناسب باقی بماند. تیراژ مصرف بالا رفته است و این سرعت بالا در کیفیت کالا تاثیرگذار بوده است. نظارت و استانداردی هم بر ای تولیدات وجود ندارد. درست است که کشور ما با مشکلات زیادی روبه رو است، اما این شرایط نباید باعث شود که هر کالایی با هر کیفیتی تولید شود. در قطعه‌سازی باید تیراژ پایین و کیفیت بالا باشد تا در نتیجه این روند، مصرف کم شود.

حرف شما صحیح است، اما باید توجه داشت که بخش صنعت و قطعه‌سازی هم با مشکلات زیادی درگیر است که بر خروجی کار اثر دارد.

از نظر من مهمترین مشکل قطعه‌سازی های کشور ماشین آلات آنها است. دستگاه های قطعه‌سازان بسیار قدیمی است. برای مثال الان در دنیا دستگاه هایی وجود دارد که در دقیقه هزار فیلتر تولید می کند، اما این رقم در کشور ما بسیار پایین تر و حدود یک دهم است و کالای خروجی هم کیفیت مشابه خارجی را ندارد. حتی نظارت و کنترل قطعات تولیدی معیوب در کارخانه های خارجی دقیق تر از کارخانه های داخلی است. یک دلیل این مشکل این است که بانک ها نظارت نکرده اند که تسهیلاتی که به قطعه‌سازان برای تولید داده شده است آیا برای خرید ماشین آلات صرف شده است یا نه؟ در کشورهای خارجی بانک مستقیم در روند خرید دستگاه ها حضور دارد.

در حال حاضر در تهیه کدام قطعه ها با مشکل مواجه هستید؟

در تامین کالاهای الکترونیک مشکل داریم. کیفیت لنت ها هم مناسب نیست و وقتی با قطعه‌ساز درباره آن صحبت می کنیم می گوید که مواد اولیه لنت تحریم است و وارد نمی شود. متاسفانه امروز تعمیرگاه ها به دلیل کیفیت قطعه ها بسیار شلوغ شده است و قطعه ها فاقد هر گونه گارانتی هستند. در اتحادیه تعمیرکاران ما هر روز با شکایت هایی روبه رو هستیم که مربوط به کیفیت قطعات است، این در حالی است که تعمیرکاران مسوول کیفیت قطعه نیستند. الان شرایط به گونه ای است که عمر قطعات کم شده است و مکانیک هم برای جلوگیری از شکایت مشتری، گاهی حتی از جیب خود هزینه و قطعه ای را جایگزین قطعه قبلی می کند. استاندارد و خدمات پس از فروش کالاها امروز بسیار ضعیف شده است.  

قطعات خودروهای وارداتی در شرایط فعلی چطور تهیه می شود؟

پیش از این به قطعات خودروهای خارجی که در داخل تولید نمی شد، قطعات مسافری می گفتند. این قطعات با مسافرت افراد به کشور وارد می شد اما الان مرزها بسته است و برای وارد کردن آن به کشور مشکل وجود دارد. در حال حاضر برای تعمیر خودروهای وارداتی در بسیاری موارد از قطعات دست دوم استفاده می شود و این کار از لحاظ قانون خلاف است اما چاره ای نیست. قطعات دست دوم زیادی در بازار وجود دارد که قبلا از کشورهای اروپایی وارد شده است و امروز به مصرف می رسد. در حالت کلی خودرو متوقف نمی ماند اما بازار عوض شده است و از قطعات نو به قطعات دست دوم که البته کیفیت کالای نو را ندارد، رفته است. بیشترین شکایاتی که امروز به اتحادیه می شود از این نوع است. مکانیک هم چاره ای ندارد و مجبور است قطعه استوک استفاده کند و از آنجا که فروشنده زیر بار نمی رود، مشتری از تعمیرگاه شکایت می کند.

به نشستی که با خودروسازان برای تامین قطعه داشته اید، اشاره کردید، مطالبات شما از خودروسازان فقط معطوف به تامین قطعه است؟

صنف ما مطالبات زیادی دارد. تامین قطعه اصلی شرکت ها و اطلاع رسانی درباره تغییراتی که در خودروها داده شده است از مطالبات جدی ما است. خودرویی ساخته می شود و بعد ناگهان می بینیم که یک تغییر فنی در یکی از بخش های خودرو ایجاد شده است و ما درباره آن اطلاعی نداریم.

به نظر می رسد، این مسائل به گونه ای هستند که با چند جلسه یا نامه قابل حل است؟

به نظرم دلیل نبود این همکاری این است که به ما از بالا نگاه می کنند. برای ما موضوع آموزش یک موضوع جدی است. در دنیا می بینیم که برندهای معتبر خوروسازی آموزش هایی را برای مکانیک های سطح شهر می گذارند تا تعمیرکارها هنگام تعمیر خودرو، آن را معیوب نکنند، چطور است که خودروساز ما این نوع فکر را قبول ندارد؟ وقتی این موضوع را با آنها مطرح می کنیم به ما می گویند که مصرف کننده باید به نمایندگی های ما مراجعه کند و ما به آنها آموزش داده ایم. این صحبت خودروساز در حالی است که نمایندگی ها بیشتر خودرو می فروشند. تعمیرگاه کدام نمایندگی به درستی کار انجام می دهد؟ چند نمایندگی برای هر خودروساز وجود دارد و هر نمایندگی چند خودرو در روز پذیرش می کند؟ تعداد نمایندگی بعضی خودروسازان در کل کشور به هزار عدد هم نمی رسد. علاوه بر آن، نمایندگی های موجود بیشتر کالا و لوازم یدکی و خودرو می فروشند، چراکه خدمات پس از فروش هزینه زیادی برای آنها دارد و تعهدآور است. صنف ما فقط در تهران ۵ هزار عضو دارد و این اعضا باید با آزمون و خطا به اطلاعات لازم درباره خودروی مورد نظر دست پیدا کنند. ابزار مخصوص خودرو توزیع مناسب ندارد.

به ابزار مخصوص اشاره کردید، گویا برای تهیه این ابزار هم چالش هایی دارید؟

خودروهایی که در کشور ما تولید می شود سال ها است در سایر کشورها از رده خارج شده است، بنابراین ما نمی توانیم ابزار مخصوص را به صورت وارداتی تهیه کنیم. کارگاه های خصوصی غیروابسته به خودروساز هم نقشه های لازم برای تهیه ابزار با کیفیت و مناسب را ندارد. در بسیاری از موارد به خودروساز مراجعه کرده ایم و پاسخی که داده اند این بوده است که ابزار مخصوص تولیدی خودروساز فقط به نمایندگی تحویل داده می شود، البته در چندین مورد انعطاف نشان دادند اما در همان موارد هم برای تعمیرکار آزاد، قیمت ها بسیار بالا  و بدون یارانه تعیین شد که تعمیرکار توان پرداخت آن را نداشت. متاسفانه ما مجبور هستیم ابزار مخصوص را از نمایندگی قرض بگیریم و آن را در یک کارگاه تراشکاری کپی کنیم. آلیاژ مخصوص ابزار را هم در دست نداریم و این روش هم بسیار هزینه بر است. الان تعمیرگاه ها به طور مرتب در حال ساخت ابزار مخصوصی هستند که کیفیت لازم را ندارد.

موضوع دیگری که درباره آن می خواهم صحبت کنم، روغن های تقلبی موجود در بازار است.

روغن تقلبی در بازار بسیار زیاد شده است و پس از تعمیر می تواند هزینه های هنگفتی را روی دست تعمیرکار بگذارد. روغن بازیافتی در خارج از کشور هم استفاده می شود اما در آن کشورها با شرایط خاص و به وسیله ماشین آلات ویژه بازیابی می شود و در مصارفی با کیلومتر پایین کاربرد دارد. در کشور ما روغن ها در کارگاه های زیرپله ای با شرایط نامناسب بازیافت می شود، گازوئیل و چسب آهن در آن وارد می شود و بعد از مصرف برای مکانیک دردسر درست می کند.

راه تشخیص روغن اصل و تقلبی چیست؟

خیلی سخت است. امروز با ماشین آلات چاپ روی فلز و پلاستیک، تشخیص روغن اصلی و تقلبی فقط در آزمایشگاه ممکن است. من به روغن سازها پیشنهاد کردم که از طریق کدی که به خریدار پیامک می شود، سازوکاری برای تشخیص اصالت روغن های تولیدی تدارک ببینند، ولی خود روغن سازها هم گویا اشتیاقی به اصلاح این ماجرا ندارند.

خبرنگار: فرزانه احمدی