کمبود نقدینگی، چالش مهم تامین قطعات خودروهای پیش‌فروش شده/ توقف تولید ۴۰۵ و پراید به قطعه‌سازان ضربه نزد
قطعه نیوز: طرح پیش فروش ۴۵ هزار دستگاه محصولات ایران خودرو و ۴۰ هزار دستگاه انواع خودروهای گروه سایپا در حالی با انجام مراسم قرعه‌کشی اجرایی شد که همچنان تعداد زیادی خودروهای ساخته شده توسط خودروسازان داخلی به دلیل نبود قطعه در پارکینگ‌ها ته‌نشین شده‌اند.
حالا سوال این است که با توجه به این موضوع و با نظر به مشکلاتی که قطعه‌سازان همواره از آنها به عنوان موانعی برای تولید خود یاد می‌کنند، امکان همراهی صنعت قطعه با خودروسازان در انجام طرح پیش فروش میسر است یا خودروسازان در انجام تعهدات خود با معضل کمبود قطعه درگیر خواهند شد؟
مازیار بیگلو، دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو ایران در گفت‌وگو با خبرنگار «قطعه نیوز» در این زمینه توضیح داد:
وضعیت تامین قطعه برای خودروهای پیش فروش شده چگونه است؟ به خصوص در مورد خودروهای جدید آیا امکان ساخت قطعات‌شان در مدت زمان تعیین شده وجود دارد؟
برای خودروهای جدید زنجیره تامین تکمیل شده است و مشکلی برای تولید آن چه از لحاظ تکنولوژیکی و چه از جهت ظرفیتی وجود ندارد و فقط معضلات جاری که تاکنون با آن روبه‌رو بوده‌ایم، تولید قطعات جدید و قدیمی را درگیر می‌کند. این مشکلات شامل مسائل ارزی است چراکه بانک مرکزی هیچ ارزی به قطعه‌سازی تخصیص نمی‌دهد و متاسفانه این موضوع این صنعت را زمین‌گیر کرده‌است.
مشکل دوم هم کمبود نقدینگی است، درواقع اصلاح نشدن قیمت‌ها در قراردادها با خودروسازان، کمبود نقدینگی را در زنجیره تامین به دنبال داشته است. خودروساز به دلیل معضلات مالی خود نمی‌تواند مطالبات قطعه‌سازان را به موقع پرداخت کند، لذا نقدینگی وجود ندارد که تا فعالان صنعت قطعه بتوانند تولید جاری خود را پوشش دهند و کمبود نقدینگی ممکن است بر تولید خودروهای جدید اثر بگذارد؛ البته در حال تلاش هستیم تا آن را مدیریت کنیم.
بحث سوم هم قیمت‌های عجیب و غریب مواد اولیه است که روز به روز و ساعت به ساعت در حال افزایش است و خرید مواد اولیه قطعه‌سازان با وجود کمبود نقدینگی از حالت اعتباری به خرید نقدی تبدیل شده است. اگر این سه معضل رفع شود، تولید جاری حداقل ۵۰ درصد رشد خواهد داشت و تولید قطعه برای پوشش ۲ هزار خودرو در روز به ۳ هزار خودرو خواهد رسید که بازار را آرام خواهد کرد. خودروهای جدید هم با سرعت بیشتری به بازار عرضه خواهند شد و جای خالی پراید و پژو ۴۰۵ که از مدار خارج شده‌اند را پر خواهند کرد. در مجموع از لحاظ تکنولوژیکی توان قطعه‌سازان برای ساخت نیاز خودروهای پیش فروش شده وجود دارد اما اگر بخواهیم از لحاظ مالی بررسی کنیم باید بگوییم در حال حاضر به دلیل پایین بودن تیراژ خودروهای جدید، تولید فعلی قطعه با این حجم از نقدینگی قابل تطبیق و پاسخگویی هست اما اگر تیراژ بالا برود، تولید قطعه آنها با چالش روبه‌رو می‌شود و به راحتی نمی‌توان آن را مدیریت کرد.
توقف تولید خودروهایی مانند پراید و پژو ۴۰۵ چه چالش‌هایی را برای قطعه‌سازان به دنبال دارد؟
می‌دانیم که پراید و پژو ۴۰۵ پلتفرم بوده‌اند و بر روی پلتفرم پراید، خودروهایی مانند تیبا، تیبا ۲ و بر روی پلتفرم پژو ۴۰۵ هم خودروهایی مثل سمند و پارس در حال تولید است. بنابراین درصد بالایی از قطعات تولیدی بر روی این پلتفرم‌ها قابل اجرا است. قطعاتی که در عمل از تولید خارج می‌شوند، قطعات بدنه، تزیینات داخلی و بیرونی خودروهای جا مانده از تولید است. عموم قطعات بدنه هم توسط دو خودروساز تامین می‌شود و لذا قطعه‌ساز ضربه‌ای از این محل نمی‌خورد، بلکه آنچه که ممکن است به قطعه‌ساز ضرر وارد کند، قطعات تزیینات داخلی و خارجی دو خودرو است.
در مورد این دو قطعه هم باید گفت هنگام خارج کردن دو مدل خودروی گفته شده از تولید، ظرفیت آن را به خودروهای مشابه اختصاص دادند. بنابراین تقریبا ظرفیت‌ها جایگزین شده است، کمااینکه قالب‌های مورد استفاده توسط قطعه‌سازان هم عمر مفید خود را کرده‌اند و مستهلک شده بودند و قطعه‌ساز از محل سرمایه‌گذاری خود، مبلغ لازم را برداشت کرده است و از لحاظ ظرفیتی و تیراژ تولیدی با خروج پراید و پژو ۴۰۵ از تولید، اتفاق ناگواری برای صنعت قطعه‌سازی رخ نمی‌دهد.
حدود چند هفته پیش، جلسه‌ای میان سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت و فعالان صنعت خودرو برگزار شد و آقای مدرس خیابانی برای حل مشکلات قطعه‌سازان دستوراتی صادر کرد. برنامه‌های تعیین شده در آن جلسه تا چه اندازه عملی شده‌اند و اقدامات صورت گرفته در حال حاضر در چه مرحله‌ای است؟
در جلسه ما با سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت ۴ موضوع مطرح شد. نقدینگی اولین عنوان بررسی شده در آن جلسه بود که همانطور که گفتیم این مشکل همچنان پابرجاست. قرار بود کارگروه‌های مشترک با بانک‌ها و صندوقهای توسعه سرمایه‌گذاری تشکیل شود که اکنون در حال انجام است و جلسات ادامه دارد اما هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است.
موضوع دوم بحث قیمت خودرو و قطعه بود که سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و شورای رقابت در آن دخیل هستند و سازمان گسترش و نوسازی هم به عنوان حکمیت وارد شده است، جلسات آن در حال برگزاری است ولی این مورد هم هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است و درواقع قطعه‌سازی بازیچه دعوای بین دولتی‌ها شده است.
بحث سوم موضوع ارز بود. در راستای تامین ارز قطعه‌سازان، چند جلسه با معاونت ارزی و مدیرکل ارزی بانک مرکزی داشتیم. اقدامات خوبی هم صورت گرفت و آب باریکه ارز برقرار شد و اکنون درصد کمی توسط بانک مرکزی و ایمیدرو تعیین شده است.
موضوع بعد تامین مواد اولیه داخلی بود. کارگروهی برای حل آن تشکیل شد. در آن زمان، مچینگ فولاد بسته بود اما با دستور سرپرست وزارتخانه مچینگ فولاد در مدت یک هفته باز شد و معضل تامین این ماده اولیه قطعه‌سازی رفع شد و در حال حاضر در کارگروه‌ها در حال بررسی تامین مس، آلومینیوم و محصولات پتروشیمی هستیم.
برای تامین نقدینگی چه چاره‌ای اندیشیده شده است و چه اقداماتی صورت گرفته است؟
سازمان‌های توسعه‌ای، مراودات اعتباری و برات‌های بانکی چند منبع مختلف برای تامین نقدینگی قطعه‌سازان هستند که از طریق معاونت طرح و برنامه وزارت صمت در حال پیگیری است. برنامه اوراق گام، جابه‌جا شدن برات‌ها و اعتبارها بین قطعه‌سازان، صندوقهای نوآوری و شکوفایی و … مواردی است که برای تامین نقدینگی قطعه‌سازان درباره آن صحبت شده است. موضوع قطعی در حال حاضر این است که آقای مدرس خیابانی در برنامه خود داشتند که نقدینگی مورد نیاز قطعه‌سازن را تامین کنند.
خبرنگار: فرزانه احمدی