در خصوصی‌سازی صنعت خودرو نیازمند «نقطه‌زنی» هستیم
چرا فرمان رهبری درباره واگذاری مدیریت ایران‌خودرو به بخش خصوصی بر زمین مانده است؟
حدود یک سال از فرمان رهبری برای واگذاری مدیریت برخی بخش‌های دولتی به بخش خصوصی می‌گذرد اما همچنان در وزارت صمت، اراده‌ای برای پیگیری این موضوع وجود ندارد. اگر چه محمد اتابک، وزیر صمت از کاهش تصدی‌گری دولت گفته و باید منتظر ماند و دید نتیجه چه خواهد شد؟
قطعه‌نیوز: این روزها کلمه دو سیلابی «نقطه‌زنی» را زیاد می‌شنویم؛ شاید وقت آن رسیده در صنعت خودرو و قضیه خصوصی‌سازی هم واقعا یک نقطه‌زنی دقیق انجام شود بلکه تکلیف دو بنگاه ضررده دولتی در خودروسازی‌ها نیز مشخص شود. با توجه به آمار تولید و روندی که خودروسازان دولتی پیش گرفته‌اند؛ خروجی‌ای جز ضرر دیده نمی‌شود. در این میان سوال اصلی اینجاست چرا واقعا برای مدتی مدیریت ایران‌خودرو را به کروز که در واقع دارنده بیشترین سهام این شرکت است نمی‌سپارند تا شاید از میزان ضررها کم شود. چطور ممکن است شرکتی بیشترین میزان سهام را داشته باشد اما در بخش انتخاب مدیرعامل، بازی داده نشود. از سوی دیگر، بهمن‌ماه سالگرد فرمانی است که رهبری درباره مدیریت بخش خصوصی در شرکت‌های دولتی دادند که شاید وضعیت خودروسازان دولتی هم بهتر شود اما همچنان عملی نشده است.در این گزارش به مزایا و معایب خصوصی‌سازی صنعت خودرو و واگذاری مدیریت به بخش خصوصی خواهیم پرداخت.
خصوصی‌سازی صنعت خودرو مزایای متعددی دارد که می‌تواند به رشد و توسعه این صنعت کمک کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای خصوصی‌سازی در صنعت خودرو اشاره می‌کنیم:
ده نکته کلیدی مزایای خصوصی‌سازی صنعت خودرو
۱.افزایش کارایی و بهره‌وری: شرکت‌های خصوصی معمولاً انگیزه بالایی برای بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها دارند. در نتیجه، خصوصی‌سازی می‌تواند منجر به بهینه‌سازی فرایندهای تولید و کاهش هزینه‌های اضافی شود.
۲. افزایش کیفیت و نوآوری: شرکت‌های خصوصی برای رقابت و جلب رضایت مشتریان، معمولاً تلاش می‌کنند تا کیفیت محصولات خود را بهبود دهند و نوآوری‌های جدیدی ارائه کنند. این موضوع می‌تواند به تولید خودروهای باکیفیت‌تر و مجهز به فناوری‌های به‌روز منجر شود.
۳. کاهش وابستگی به منابع دولتی: خصوصی‌سازی صنعت خودرو باعث می‌شود که شرکت‌ها کمتر به منابع و کمک‌های دولتی وابسته باشند و خودشان بتوانند منابع مالی لازم را تأمین کنند. این امر به کاهش فشار مالی بر دولت و تخصیص بهتر منابع عمومی منجر می‌شود.
۴.جذب سرمایه‌گذاری و افزایش منابع مالی: خصوصی‌سازی می‌تواند امکان جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی را افزایش دهد. شرکت‌های خصوصی می‌توانند سرمایه‌های جدیدی را برای توسعه خطوط تولید، بهبود زیرساخت‌ها و تحقیق و توسعه جذب کنند.
۵. ارتقای رقابت در بازار: خصوصی‌سازی و ورود بازیگران جدید به صنعت خودرو می‌تواند رقابت در این صنعت را افزایش دهد. رقابت بیشتر معمولاً به بهبود کیفیت، کاهش قیمت و ارائه خدمات بهتر به مشتریان منجر می‌شود.
۶. انعطاف‌پذیری بیشتر در مدیریت و تصمیم‌گیری: شرکت‌های خصوصی معمولاً ساختار مدیریتی و سازمانی انعطاف‌پذیرتری دارند و سریع‌تر می‌توانند به تغییرات بازار و نیازهای مشتریان پاسخ دهند. این ویژگی در صنعت خودرو که نیازمند تغییرات سریع بر اساس تقاضای بازار است، بسیار ارزشمند است.
۷.افزایش انگیزه برای رشد و توسعه: در شرکت‌های خصوصی، انگیزه‌های مالی و مدیریتی برای رشد و توسعه بیشتر است. سهامداران و مدیران تمایل دارند که با ارائه محصولات بهتر و به‌صرفه‌تر، سوددهی شرکت را افزایش دهند.
۸. تقویت ارتباط با زنجیره تأمین: شرکت‌های خصوصی اغلب روابط بهتری با تامین‌کنندگان دارند و می‌توانند بهبودهایی در زنجیره تامین ایجاد کنند که به کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت مواد اولیه و قطعات خودرو منجر می‌شود.
۹.تشویق به تحقیق و توسعه :(R&D) در فضای خصوصی، شرکت‌ها معمولاً بودجه بیشتری به تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهند تا بتوانند محصولات جدیدتر و به‌روزتری تولید کنند. این امر می‌تواند صنعت خودرو را به سمت فناوری‌های پیشرفته‌تر و تولید خودروهای رقابت‌پذیرتر هدایت کند.
۱۰. بهبود رضایت مشتریان: با افزایش رقابت و توجه به نیازهای بازار، شرکت‌های خصوصی به‌طور طبیعی برای جلب رضایت مشتریان تلاش بیشتری می‌کنند. این امر منجر به بهبود خدمات پس از فروش، افزایش کیفیت خودروها و کاهش قیمت‌ها خواهد شد.
مزایا و معایب واگذاری مدیریت ایران‌خودرو به بزرگترین سهامدارش
طبعا هر واگذاری و اتفاق اقتصادی جدید با مزایا و معایبی روبرو است. در این بخش مزایا و معایب واگذاری مدیریت ایران‌خودرو به کروز را مورد بررسی قرار داده و در پایان نتیجه‌گیری کلی را نیز اعلام می‌کنیم. نتیجه‌گیری‌ای که با توجه به مزیت‌ها و مشکلات و بررسی آنها به دست خواهیم آورد.
مزایای واگذاری مدیریت به کروز
۱. افزایش بهره‌وری و کارایی تولید
کروز با تخصص در تولید قطعات خودرو و فرآیندهای مدیریت مدرن می‌تواند به بهبود کارایی و کاهش هزینه‌های تولید در ایران‌خودرو کمک کند. این موضوع می‌تواند زمان تولید را کاهش داده و میزان بهره‌وری را افزایش دهد.
۲. تقویت زنجیره تأمین داخلی
کروز یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان قطعات خودرو در ایران است و با داشتن شبکه تأمین قوی می‌تواند زنجیره تأمین ایران‌خودرو را تقویت کند. این امر باعث کاهش ریسک‌های مرتبط با تأمین قطعات و افزایش ثبات تولید خواهد شد.
۳. افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D)
کروز به عنوان یکی از بزرگترین تأمین‌کنندگان داخلی، تجربه و توانایی بیشتری در سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه دارد. این سرمایه‌گذاری می‌تواند به تولید فناوری‌های نوین، افزایش کیفیت و ارتقای قابلیت‌های فنی ایران‌خودرو کمک کند.
۴. بهبود کیفیت و قابلیت اطمینان محصولات
کروز با داشتن تجربه بالا در تولید قطعات باکیفیت، می‌تواند به ارتقای کیفیت محصولات ایران‌خودرو کمک کند. این امر می‌تواند به افزایش اعتماد مشتریان به محصولات ایران‌خودرو و بهبود جایگاه این شرکت در بازار داخلی بینجامد.
۵. کاهش هزینه‌های تولید و افزایش سودآوری
با مدیریت بهینه زنجیره تأمین و استفاده از تخصص کروز، هزینه‌های تولید ایران‌خودرو کاهش می‌یابد که می‌تواند سودآوری شرکت را افزایش دهد و ثبات مالی بیشتری ایجاد کند.
۶. ایجاد اشتغال و تقویت تولید داخلی
با استفاده از قطعات تولید داخل و افزایش تقاضا برای محصولات داخلی، این واگذاری می‌تواند فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کند و صنایع وابسته به تولید قطعات خودرو را تقویت کند. این امر موجب توسعه صنعت داخلی و رونق اقتصادی خواهد شد.
۷. بهره‌برداری از زیرساخت‌ها و شبکه تأمین کروز
کروز با داشتن زیرساخت‌ها و شبکه توزیع قوی می‌تواند به بهبود فرآیندهای تولید و توزیع ایران‌خودرو کمک کند. این همکاری منجر به کاهش هزینه‌های لجستیک و تسریع در روند تولید و تحویل محصولات خواهد شد.
۸. تقویت جایگاه ایران‌خودرو در بازار داخلی
کروز به دلیل شهرت در کیفیت و خدمات مناسب، می‌تواند به ارتقای جایگاه ایران‌خودرو در بازار داخلی کمک کند. این امر باعث افزایش رضایت مشتریان و تقویت وفاداری آنان به برند ایران‌خودرو خواهد شد.
۹. بهبود مدیریت و بهینه‌سازی فرآیندها
کروز با داشتن ساختار مدیریتی مدرن و کارآمد، می‌تواند به بهبود فرآیندهای مدیریتی و سازمانی ایران‌خودرو کمک کند. این بهبودها می‌تواند به کاهش اتلاف منابع، افزایش کارایی و بهبود کیفیت محصولات منجر شود.
معایب واگذاری مدیریت به بخش خصوصی
برخی کارشناسان یا مخالفان واگذاری مدیریت خودروسازی دولتی به بخش خصوصی، ایراداتی را به این ماجرا وارد می‌دانند که شامل این موارد است:
-ایجاد انحصار در بازار خودرو: کروز به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان بزرگ قطعات خودرو، اگر مدیریت ایران‌خودرو را به‌دست بگیرد، ممکن است دچار انحصار در بازار شود. این انحصار می‌تواند موجب کاهش رقابت و احتمالاً افزایش قیمت‌ها یا کاهش کیفیت محصولات شود.
-تضاد منافع: با واگذاری مدیریت ایران‌خودرو به کروز، ممکن است تضاد منافع در انتخاب تأمین‌کنندگان قطعات به‌وجود آید. به عبارتی، کروز ممکن است تمایل بیشتری برای استفاده از قطعات تولیدی خود در محصولات ایران‌خودرو داشته باشد که می‌تواند مانع انتخاب تأمین‌کنندگان باکیفیت‌تر از خارج شود.
-کاهش تنوع در زنجیره تأمین: اگر کروز تمام یا بیشتر قطعات ایران‌خودرو را تأمین کند، این موضوع می‌تواند باعث کاهش تنوع در زنجیره تأمین شود که در مواقع بحران می‌تواند تولیدات ایران‌خودرو را دچار مشکل کند.
-مشکلات قانونی و نظارتی: این واگذاری ممکن است باعث بروز چالش‌های قانونی و نظارتی در بازار شود و نیاز به بازبینی قوانین و مقررات ضدانحصار و حمایت از مصرف‌کنندگان باشد تا منافع مصرف‌کنندگان حفظ شود.
-کاهش نوآوری و خلاقیت در صنعت خودرو: اگر بازار خودرو در انحصار کروز قرار گیرد، ممکن است انگیزه‌ای برای نوآوری و توسعه محصولات جدید کمتر شود. کاهش رقابت معمولاً به کاهش تلاش برای بهبود و نوآوری در صنعت منجر می‌شود.
راهکار جلوگیری از مضرات واگذاری به بخش خصوصی
برای جلوگیری از معایب احتمالی واگذاری مدیریت ایران‌خودرو به کروز، نیاز به اقدامات نظارتی، قانونی و مدیریتی دقیقی وجود دارد. در ادامه به برخی از راهکارهای عملی برای جلوگیری از معایب اشاره می‌کنیم:
-وضع قوانین ضدانحصار و تقویت نظارت: دولت و نهادهای نظارتی باید قوانینی شفاف برای مقابله با انحصار در بازار خودرو وضع کنند.
-بررسی قراردادها و تأمین‌کنندگان: نهادهای نظارتی باید بر روند انتخاب تأمین‌کنندگان قطعات نظارت کنند تا شرکت کروز نتواند به‌طور کامل انحصار تأمین قطعات ایران‌خودرو را در دست گیرد و امکان انتخاب تأمین‌کنندگان دیگر وجود داشته باشد.
-افزایش شفافیت قراردادها: تمام قراردادها و معاملات بین ایران‌خودرو و کروز باید شفاف و به صورت عمومی قابل دسترسی باشند تا امکان نظارت توسط عموم و نهادهای مرتبط فراهم شود. این شفافیت باعث می‌شود تا در صورت بروز تضاد منافع یا انحصار، موضوعات سریعاً شناسایی و رسیدگی شود.
-گزارش‌دهی منظم: مدیریت کروز گزارش‌های منظم و شفاف از عملکرد خود در ایران‌خودرو ارائه دهد، تا ذی‌نفعان از نحوه اجرای قراردادها و تغییرات استراتژیک مطلع باشند.
نتیجه‌گیری؛ به فرمان عمل کنید
در پایان گزارش، با بررسی مزایا و معایب یک نتیجه کلی می‌توان گرفت آن هم این است که به فرمان، عمل کنید. در مجموع، خصوصی‌سازی صنعت خودرو در صورت اجرا و مدیریت صحیح می‌تواند به رشد و پیشرفت این صنعت، بهبود کیفیت محصولات، افزایش رقابت‌پذیری و جذب سرمایه‌های بیشتر منجر شود. با فعال کردن نظارت هم می‌توان جلوی معایب احتمالی را گرفت. همان‌طور که رهبری سال گذشته در یک سخنرانی دیگر گفتند:« من دیروز شنیدم که در بعضی شرکت‌هایی که دولت و بخش خصوصی شریک هستند، با اینکه دولت سهم زیادی ندارد، مدیریت در اختیار دولت است، به نظر من این منطق ندارد. از شیوه‌های قانونی استفاده کنند و به خود مردم و سهامداران در واقع اختیار بدهند منتهی نظارت بشود.»
پس با نظارت این گره کور نیز حل خواهد شد و مزیت‌های واگذاری به معایبش غلبه می‌کند.
نویسنده: سارا غضنفری
پایان پیام/