افزایش انگیزه فعالیت قطعه‌سازان به دنبال آزادسازی قیمت خودروهای پرتیراژ؛ خودرو کالای مناسبی برای عرضه در بورس نیست
عرضه خودرو در بورس کالا اگرچه بسیار مناسب‌تر از روش قرعه‌کشی است، اما به طور کلی خودرو کالای مناسبی برای عرضه در بورس نیست و این کار در دنیا سابقه ندارد.
قطعه نیوز: طرح مشترک دولت و کمیسیون صنایع و معادن مجلس در خصوص نحوه قیمت‌گذاری خودرو این روزها همچنان در دست بررسی است. تقسیم خودروها به دو دسته پرتیراژ و کم‌تیراژ و واقعی کردن قیمت خودروهای پرتیراژ و فروش کم‌تیراژها با ۵ درصد سود مدنظر این طرح است.
مدیران خودرویی امیداورند تا با اجرای این طرح بخشی از زیان خودروسازان جبران شود و از این طریق بدهی این سازندگان به قطعه‌سازان کاهش پیدا کند و چرخ صنعت خودرو به گردش درآید. در گفت‌و‌گو با یک کارشناس صنعت خودرو میزان اثرگذاری این طرح بر بهبود وضعیت صنعت خودرو را بررسی کردیم.
حسن کریمی‌سنجری معتقد است آزادسازی قیمت خودرو می‌تواند مفید باشد اما در مورد عرضه خودروها در بورس باید جنبه‌های دیگری هم در نظر گرفته شود. گفت‌و‌گوی خبرنگار «قطعه نیوز» با این کارشناس خودرو را در ادامه بخوانید:
در حالت کلی آزادسازی قیمت خودرو را در شرایط فعلی مفید می‌دانید؟
واقعی کردن قیمت خودرو، پیشنهادی است که اینجانب برای اولین بار در سال ۹۹ در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها مطرح کردم.
قیمت واقعی خودرو عبارت از نرخ تمام شده خودرو به علاوه درصدی سود است. اکنون نزدیک به یک سال از آن موقع گذشته است و گویا دولت در انتهای دوره خدمت خود تصمیم به استفاده از این روش گرفته است که البته این را باید به فال نیک گرفت.
نظرتان درباره آزادسازی به روش فعلی یعنی تقسیم خودروها به دو دسته پرتیراژ و کم‌تیراژ که دولت و مجلس در پی تصویب و اجرای آن هستند چیست؟
در این موضوع چند نکته وجود دارد، نخست آنکه مرزبندی و تقسیم خودروها به پرتیراژ و کم‌تیراژ بر اساس کدام تعریف صورت می‌پذیرد، به این معنا که مرز تعداد تولید در تشخیص پرتیراژ یا کم‌تیراژ بودن خودرو چگونه تعیین می‌شود و این مرز چه بازه‌ای را در بر می‌گیرد.
نکته دوم نحوه فروش خودرو و جایگزین کردن بورس با روش قرعه‌کشی است. گویا این نحوه قیمت‌گذاری قرار است برای تعیین قیمت خودرو در بورس کالا استفاده شود. اگرچه عرضه خودرو در بورس کالا بسیار مناسب‌تر از روش قرعه‌کشی است اما در یادداشت‌های زیادی اعلام کرده‌ام خودرو کالای مناسبی برای عرضه شدن در بورس کالا نیست.
این کار هیچ سابقه‌ای هم در دنیا ندارد، البته در مورد خطاهای روش‌واگذاری خودرو به شیوه قرعه‌کشی هم مطالب زیادی گفته شد ولی هیچ‌گاه دولت به نظرات کارشناسی اهمیتی نداد. همانطور که قرعه‌کشی باعث نشد بازار به یک تعادل نسبی برسد و تنها تعداد متقاضیان خودرو را افزایش داد، عرضه خودرو در بورس کالا نیز نمی‌تواند تعادل را به بازار برگرداند و به طور قطع به نوع دیگری نارضایتی دامن خواهد زد.
پس با عرضه خودرو در بورس حتی با وجود آزاد شدن قیمت بعضی خودروها مخالفید؟
عرضه خودرو در بورس می‌تواند اثرات مثبت قیمت‌گذاری جدید را به تاخیر بیندازد. خرید از بورس کار ساده‌ای برای مردم کوچه و بازار نیست.
علاوه بر آن معلوم نیست قرار است ضوابط خرید از کارخانه مثل محدودیت کد ملی و عدم فروش خودرو پیش از یک سال شامل روش خرید از بورس هم بشود یا خیر.
اگر این محدودیت‌ها اعمال شود ماهیت بورس تغییر داده می‌شود و اگر این محدودیت‌ها اعمال نشود، نمی‌توان به حذف دلالی در افزایش قیمت خودرو امیدی بست. با این روش جدید، دلالی از کف بازار به بورس کالا منتقل می‌شود.
با وجود چنین شبهاتی، آزادسازی قیمت خودرو با روش مورد نظر دولت و مجلس، تاثیری بر کاهش زیان خودروسازان خواهد داشت؟
تاکنون دیده‌ایم که دولت جسارت لازم برای روشن کردن تکلیف نحوه اداره خودروسازی را ندارد، بنابراین آزاد کردن قیمت بخشی از خودروها صرف نظر از اینکه نحوه واگذاری چگونه باشد، می‌تواند برای خودروسازها پایان روزهای زیان را نوید دهد.
قیمت‌گذاری خودروهای پرتیراژ با رقمی بالاتر از قیمت تمام شده، زیان خودروسازان را کم و انگیزه آنها را زیاد می‌کند.
این خودروها بخش مهم محصولات شرکت‌های خودروساز را به خود اختصاص می‌دهد و آزادسازی قیمت آن، انگیزه آنها را برای افزایش تولید پرتیراژها بالا می‌برد.
علاوه بر آن، خودروهای پرتیراژ، طیف بیشتری از بازار را پوشش می‌دهند و فاصله تقاضا و عرضه این قبیل از مدل‌های خودرویی در بازار کاهش می‌یابد. با کاهش فاصله عرضه و تقاضا جهش قیمتی که به دلیل افزایش قیمت پیش‌بینی می‌شود تا حدودی تعدیل خواهد شد.
به علاوه آنکه در میان‌مدت، توان خودروسازها در تولید این دسته از خودروها یعنی خودروهای پرتیراژ هم افزایش می‌یابد.
با بهبود اوضاع نقدینگی شرکت‌های خودروساز که نتیجه اصلاح قیمت‌ها و خروج آنها از زیان خواهد بود، فرآیند پرداخت به قطعه‌سازان نیز شرایط مناسب‌تری پیدا خواهد کرد.
در صورت اصلاح روند پرداخت نقدینگی به قطعه‌سازها، فرآیند معکوس یعنی تامین قطعات برای خودروسازها بهتر خواهد شد.
با بهتر شدن وضعیت تامین قطعه، روند تولید خودرو افزایشی می‌شود و در میان مدت عرضه خودرو به بازار شدت بیشتری پیدا می‌کند، همین امر نیز به متعادل شدن قیمت خودرو در بازار کمک می‌کند.
طی شدن این فرآیندها دوره‌ای است که دولت باید برای تکمیل آن بر طرح خود پافشاری کند و شوک اولیه ناشی از اصلاح قیمت‌ها در بازار نباید باعث عقب‌نشینی دولت شود، البته بازهم می‌گویم عرضه خودرو در بورس کالا شدت این شوک را افزایش خواهد داد.