قطعه‌سازان حماسه‌ای تاریخی آفریده‌اند؛ غفلتی درکار نیست
قطعه نیوز: چند روز قبل طی اظهار نظری از سوی رئیس هیات مدیره یکی از انجمن‌های قطعه‌سازی موضوع «غفلت تاریخی قطعه‌سازان» مطرح شد. اظهار نظری که از آن به عنوان ارائه کُد غلط به جامعه صنعتی کشور تعبیر می‌شود.
در این خصوص یک فعال صنعت قطعه‌سازی در گفت‌وگوی با خبرنگار «قطعه نیوز» با اشاره به اینکه در واقع باید گفت قطعه‌سازان در برهه زمانی فعلی حماسه آفریده‌اند، گفت: با توجه به تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی موجود، اگر عملکرد فعلی قطعه‌سازان نبود، امروز امکان تامین ۷۰ درصد قطعات خودرو توسط قطعه‌سازان داخلی فراهم نمی‌شد.
امید رضایی با بیان اینکه هوشمندی و توانمندی قطعه‌سازان باعث این اتفاق است، تاکید کرد: در مورد قطعه‌سازی که امروز از همه محدودیت‌ها عبور کرده و محصول تولید می‌کند و عمق ساخت داخل را افزایش می‌دهد، نمی‌توان گفت این قطعه‌ساز غفلت کرده است. در حالی که هرچه محدودیت‌ها و تحریم‌ها بیشتر شود، نیاز است که نگاه به این موارد تغییر کند و جدی‌تر به ساخت داخل پرداخته شود.
وی با بیان اینکه وقتی ساخت داخل یک قطعه توجیه اقتصادی نداشته باشد، این رویکرد و نگاه‌ها باید اصلاح شود، اظهار کرد: قطعه‌سازان نیز همیشه در این زمینه آماده هستند و حمایت می‌کنند. چراکه قطعه‌ساز در این زمینه همیشه پیشرو عمل می‌کند و برای کمک به قطعه‌سازان، نهادهای دولتی باید کمک کنند. چون قطعه‌ساز به تنهایی نمی‌تواند این اقدامات را به سرانجام برساند.
رضایی خاطرنشان کرد: وقتی قرار بر ساخت داخل قطعه‌ای شود که واردات نمونه مشابه خارجی آن از نظر قیمت مقرون به صرفه‌تر است، نهادهای حمایتی و دولتی باید حمایت‌های مالی و اقتصادی لازم را از قطعه‌ساز داشته باشند. اگر چیزی غیر از این باشد، چنین اقدامی برای تولیدکننده هیچگونه توجیهی نخواهد داشت.
این فعال صنعت قطعه‌سازی با بیان اینکه اینجا نمی‌توان گفت قطعه‌ساز غافل بوده است، افزود: اینطور نیست. باید توجه داشت که مثلا ABS باید در تیراژ میلیونی یا چند میلیونی برای یک کلاس خودرویی طراحی و تولید شود تا قیمت تمام شده آن اقتصادی باشد. اما برای قطعه‌ساز ایرانی که می‌خواهد برای یک مدل خودروی ایرانی با تیراژ نهایتا ۵۰۰هزار دستگاه چنین قطعه‌ای را تولید کند، شرایط متفاوت است. به همین دلیل این قیاس منطقی نیست.
وی در ادامه تصریح کرد: اینجا نمی‌توان گفت قطعه‌ساز غافل بوده و این موارد را ندیده است. بلکه مزیت‌های رقابتی اجازه نمی‌دهد که به این موارد نگاه کند. اگر نه، قطعه‌ساز ما هم بدش نمی‌آید صاحب دانش شود. عمدتا این محصولات چون از لحاظ تکنیکال، های‌تِک هستند، بسیاری از اطلاعات و داده‌ها توسط شرکت مادر ارائه نمی‌شود. پس قطعه‌ساز باید از طریق مهندسی معکوس یا ایده‌پردازی و داده‌های خود، به این تکنولوژی برسد. بنابراین فرآیند طولانی‌تر می‌شود و هزینه بیشتری نیز خواهد برد.
به گفته امید رضایی، در چنین شرایطی قطعه‌سازان آمادگی لازم برای تامین تمام این قطعات های‌تِک را دارند اما نیاز به حمایت مالی و کمک خودروساز دارد.
وی گفت: پیش از این و در شرایط معقول، خودروساز بررسی می‌کرد و اجازه واردات مثلا کیسه هوایی را می‌داد که تولید یک شرکت مطرح در دنیا بود که از نظر کیفیت نیز از رتبه خوبی برخوردار بود اما بعد که محدودیت‌ها سناریو به ناچار و نه بر اساس اختیار، تغییر کرد. این موضوعی است که نمی‌توان با قضاوتِ غفلت‌های قطعه‌ساز به آن نگاه کرد. چراکه اتفاقا قطعه‌ساز بسیار علاقمند است که به تکنولوژی روز دسترسی داشته باشد اما به شرط وشروطی.
رضایی با اشاره به اینکه اگر ما این حرکت‌ها و مباحث را حمل بر غفلت قطعه‌ساز کنیم، خستگی چندین و چند ساله‌ای که به دنبال فعالیت در دوران محدودیت‌ها صورت گرفته، بر تن قطعه‌سازان می‌ماند و انگیزه این بخش از بین خواهد رفت، تاکید کرد: ما باید یک نگاه فراگیر و همه‌گیر برای کاهش ارزبری داشته باشیم. این نگاه همه‌گیر شامل خواست مشتری نهایی، حمایت‌های لازم، ورود دانشگاه‌ها و نخبگان در کنار داشتن زیرساخت است. در حالی که ما از نظر ماشین‌آلات و تجهیزات تولید فاقد زیرساخت لازم هستیم.
وی افزود: فارغ از همه اینها در بحث دوم، با فرض اینکه همه اینها فراهم باشد، باید توجه داشته باشیم که نباید کدهای اشتباه به مردم بدهیم. با ارائه کدهای اشتباه به مردم و جامعه، جز اینکه سرمایه ملی دور ریخته شود، اتفاق دیگری نمی‌افتد. به این معنی که اگر همه موضوعاتی که مورد اشاره قرار گرفت هم فراهم باشد، امکان داخلی‌سازی ۱۰۰درصد قطعات وجود نخواهد داشت.
ساخت داخل کامپوننت‌های الکتریکی فقط با نگاه جهانی توجیه‌پذیر است
رضایی در این خصوص به توضیح یک مثال ساده پرداخت و اظهار کرد: متریال‌های خاص پلیمری و کامپوننت‌های الکتریکی نمونه‌ای از این موارد هستند. مگر اساسا ما تولید داخلی کامپوننت‌های الکتریکی را داریم؟ اینها سرمایه‌گذاری بسیار سنگینی نیاز دارد که اتفاقا در بسیاری از کشورهای صاحب دانش نیز، عمدتا شرکت‌های دولتی یا نیمه‌دولتی، با سرمایه‌های دولتی در آن ورود کرده‌اند.
وی با بیان اینکه این قطعات از تکنولوژی بالایی برخوردار هستند، تاکید کرد: داخلی سازی اینها سرمایه‌گذاری زیادی می‌خواهد و در تیراژ جهانی تولید می‌شود. به این معنی که الان اگر در کشور ما به این مقوله نگاه ملی وجود داشته باشد و سرمایه‌گذاری دولتی نیز در این زمینه صورت گیرد، تنها در شرایطی که مقیاس مصرف بین‌المللی باشد، توجیه اقتصادی و صنعتی خواهد داشت اما اگر نگاه فقط به مصرف و نیاز داخل باشد، این اقدام به طور کل صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
امید رضایی ادامه داد: مثلا اگر دیود، خازن، آی‌سی، استپ موتور و… با فرض محال که تمام خودروهای ایرانی از یک قطعه با یک شماره فنی استفاده کنند، نهایتا برای یک و نیم میلیون محصول داخلی تولید و استفاده شود، به هیچ عنوان توجیه اقتصادی نخواهد داشت و سرمایه‌گذاری را برنمی‌گرداند. اما شرکت‌هایی که در دنیا در این زمینه فعالیت می‌کنند، در تیراژهای جهانی و چند دَه میلیونی تولید می‌کنند.
این فعال صنعت قطعه‌سازی افزود: بسیاری از خودروسازان قراردادهای مستقیم می‌بندد و از این شرکت‌ها می‌خواهند مثلا تمام این شماره فنی را برای برندشان تولید کنند. یکسان‌سازی در این زمینه توسط خودروساز صورت می‌گیرد و این هزینه‌ها از تولید قطعه‌سازان کم می‌شود.
به گفته وی، این اتفاق در مورد لامپ‌های سیستم لایتنینگ محصولات ایران خودرو نیز افتاده است. این تصمیم از لحاظ مهندسی، کیفی و قیمتی اقدام خوبی است که خودروسازان انجام می‌دهند. این موضوع در همه خودروسازی ها وجود دارد و در مورد قطعاتی مانند ABS، ایربگ و سایر قطعات نیز اجرا می‌شود.
امید رضایی با بیان اینکه در مورد متریال‌های خاص پلیمری هم شرایط مشابه وجود دارد، گفت: در مورد برخی از این محصولات به نام PMMA که برای چراغ و قطعاتی از این دست استفاده می‌شود، میزان مصرف این مواد آنقدر نیست که برای آن یک خط ایجاد شود. اما ممکن است دولت بگوید اصلا توجیه اقتصادی مهم نیست و با پرداخت یارانه‌ای تولید این مواد را در داخل انجام دهد.
وی تصریح کرد: قطعات های‌تِک نیز دقیقا همین وضعیت را دارد. اینها ارتباطی به غفلت قطعه‌ساز ندارد و به بیان کلی، صاحب شدن هر کدام از این تکنولوژی‌ها نیاز به سوبسید و حمایت دارد و این اقدامی است که با فعالیت یک قطعه‌ساز و یک واحد عملی نمی‌شود.
رضایی با بیان اینکه اظهار نظرهای با این رویکرد که قطعه‌سازان غفلت تاریخی کرده‌اند، خستگی را به تن فعالان این بخش از صنعت می‌گذارد، تاکید کرد: شرایط فعلی قطعه‌سازان کشور در زمینه تولید به گونه‌ای است که اگر شرکت‌های خارجی در چنین موقعیتی قرار بگیرند، نمی‌توانند کار کنند. آن برنامه‌ریزی و ثبات اقتصادی که برای شرکت‌های خارجی وجود دارد، اگر برای ایرانی‌ها هم بود، قطعا عملکرد موفق در حد بین‌المللی داشتند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: چنین اظهار نظرهایی، آن هم از سوی روسای نهادهایی که انتظار می‌رود حامی قطعه‌سازان باشد، توهین رسمی به قطعه‌سازان به‌شمار می‌رود که این مساله جای نگرانی و ناراحتی دارد.