در قرارداد با خودروسازان روسی باید ورود دانش فنی در اولویت باشد
قطعه نیوز: در مدت اخیر اخبار مختلفی در خصوص ورود محصولات خودروسازان روسی به ایران منتشر شده است. حضور این شرکت‌ها البته منتقدان و طرفدارانی دارد. عده‌ای می‌گویند در شرایط تحریمی کنونی، نزدیک بودن مواضع سیاسی ایران و روسیه می‌تواند باعث شود بعضی خلاء‌های موجود در صنعت خودروی کشور پر شود. عده دیگری هم با توجه به بدعهدی‌های روسیه در زمینه‌های دیگر، معتقدند نباید بار دیگر در دام وعده‌های روسی افتاد. با همه این اظهار نظرها، دیدگاه خودرویی‌ها می‌تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند. امید رضایی، عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی در این خصوص بایدها، نبایدها، مزایا و معایب حضور روسی‌ها در صنعت و بازار خودروی ایران را در گفت‌وگو با خبرنگار «قطعه نیوز» مورد بررسی قرار داد:
حضور روسی‌ها در صنعت خودروی کشور در حالت کلی چه مزایا و معایبی دارد؟
به موضوع خودروهای روسی باید از دو منظر نگاه شود؛ یک موضوع بحث فنی و مهندسی و تکنیکی است و موضوع دوم مباحث اقتصادی را شامل می‌شود. در بحث فنی دو موضوع مطرح است، خودروهای روسی برای شرایط آب و هوایی روسی طراحی شده است و باید برای کاربرد در ایران با شرایط آب و هوایی کشور ما کالیبره شود که البته کار سختی نیست.
اما زمان‌بر و احتمالا برای خودروساز هزینه‌بر است. البته ممکن است خودرو کاربراتوری باشد و شامل این شرایط نشود. علاوه بر آن، باید آموزش‌های لازم به زنجیره خدمات پس از فروش داده شود که البته خودروسازان وقتی به ساخت خوروی روسی روی بیاورند، حتما برای این بخش هم برنامه‌ریزی خواهند داشت.
بحث دیگر، موضوع اقتصادی است. با توجه به شرایط تحریم و تهدیداتی که از سمت اروپا و آمریکا با آن روبه‌رو شده‌ایم و وجود تجربه‌هایی مانند خروج شرکت‌های اروپایی از صنعت خودروی کشور، امیدواریم در هر قرارداد جدید با شرکت‌های خارجی، تجربیات گذشته فراموش نشود و قراردادی تنظیم شود که نتیجه آن به صورت برد-برد باشد به صورتی که شرکت طرف قراداد نتواند با هر اتفاقی تعهدات خود را زیرپا بگذارد.
در حقیقت اکنون در این زمینه نگرانی‌هایی وجود دارد. چراکه روسیه و چین نشان داده‌اند گاهی حتی انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به بقیه کشورها دارند. ما تجربه همکاری با روسیه را در انرژی هسته‌ای و کار با چین را در اموری مانند راه‌سازی و سدسازی داشته‌ایم و شرایط به صورتی پیش رفته است که خودمان برای اتمام کار ورود کرده‌ایم.
در مجموع می‌توان گفت با توجه به درهای بسته و سیستم انقباضی که غرب برای ما ایجاد کرده است، هر منفذی که بتوان از طریق آن به قراردادی دست یافت که منافع ما را تضمین کند، کاملا باید مورد استفاده قرار بگیرد. چنین قراردادهایی می‌تواند به جامعه خودروسازی و قطعه‌سازی کمک کند و عمده مراودات ما را گسترش دهد. می‌تواند چرخش نقدینگی فعالان صنعت خودرو با خارج ازکشور را رشد بدهد. بعضی از قطعه‌سازان از سال‌ها قبل با روسیه مراوداتی دارند اما تعدادشان اندک است.
یک نکته دیگر هم این است که ارتباط خودرویی با روسیه مزیت سیاسی هم دارد، چراکه به وسیله چنین روابطی به دنیا نشان می‌دهیم که شما هر دری را ببندید ما درِ دیگری را باز می‌کنیم. در واقع چنین مراوداتی توان چانه‌زنی و مذاکره ما را بالا می‌برد. در حال حاضر توافقات بین‌المللی در دنیا در حوزه خودرو وجود دارد و و ادغام و اشتراک سهام بین خودروسازان بزرگ نشان می‌دهد که بحث دهکده جهانی در خودرو ایجاد شده است.
خودروسازی و دولت ما باید خیلی هوشمندانه عمل کنند، فرصت‌هایی وجود دارند که ممکن است دیگر تکرار نشود. ما فرصت‌های از دست رفته در گذشته زیاد داریم. قطعا می‌توانستیم توافق بهتری با رنو و پژو داشته باشیم.
با توجه به صحبت‌های شما، در صورت عقد قرارداد با شرکت‌های روسی، چه مواردی باید در نظر گرفته شود؟
باید همه جنبه‌ها سنجیده شود و تضمین‌های لازم گرفته شود، و اطمینان حاصل کنیم که مجموعه خارجی برای انتقال دانش‌فنی و کمک به عمق ساخت داخل به ایران آمده است. در این صورت حضور چنین شرکت‌هایی فرصت مغتنمی برای آشنایی صنعت خودروی کشور با کلاس جدیدی از خودروسازی است.
حتی اگر کلاس خودروی خارجی، از کلاس ساخت داخل پایین‌تر باشد، باعث می‌شود ما با ساخت خودروهای اقتصادی‌تر آشنا شویم و این به معنای ایجاد فرصت کسب تجربه‌های جدید برای قطعه‌سازان کشور است.
اگر روسی‌ها به صنعت خودروی ایران وارد شوند، آیا تجارت با آنها صرفا به صورت واردات خواهد بود یا فرصت‌های صادراتی هم وجود دارد؟
این نکته مهمی است که ما خودروهایی داریم که جدا از بحث میزان داخلی‌سازی آن، به صورت داخلی ساخته‌ایم. خودروهایی مانند سمند، تیبا، رانا و… که شاید قرارداد با روسیه فرصتی برای تبادل آن با کشور جدید باشد و بتوانیم به آن به صورت فرصت صادراتی نگاه کنیم. می‌توانیم توافق کنیم که صادرات و واردات با پول رایج دو کشور انجام شود که خیلی از مشکلات ما را حل خواهد کرد.
ما این تجربه را با عراق، افغانستان و… داشتیم، اما نتوانستیم از آن استفاده کنیم. شاید در مبادلات با روسیه به دلیل نوع رابطه‌ای که این کشور با غرب دارد، بشود این روش را پیاده کرد.
مفاد مربوط به داخلی‌سازی، در قرارداد با روسیه چگونه باید منعقد و اجرایی شود؟
ما قانون نوشته شده‌ای داریم که دولت مدعی است تاکنون آن را رعایت کرده است؛ این قانون می‌گوید که هیچ خودرویی نمی‌تواند بدون داخلی‌سازی در سطح ۴۰ درصد در کشور ما ساخته شود. این ۴۰ درصد فاز اول کار است که می‌توان آن را رشد داد.
وقتی خودروساز خارجی وارد کشور شود و ببیند که یک قطعه در داخل تولید می‌شود و می‌تواند آن را به ریال تهیه کند، چرا باید برای واردات اقدام کند؟ واردات در چنین شرایطی صرفه اقتصادی ندارد. بحث واردات زمانی برای این افراد مهم می‌شود که نمی‌خواهند دانش فنی را به کشور وارد کنند. در این بخش از ماجرا باید هوشمند عمل کنیم. سطح اعلام شده با رقم ۴۰ درصد، می‌تواند در حداقل قطعات تعریف شود و یا هوشمندانه حداکثر قطعات را در بر بگیرد.
تیمی که قرارداد می‌بندد باید در این زمینه هوشیارانه عمل کند و قطعاتی را در این ۴۰ درصد مدنظر قرار دهد که در کشور به دانش فنی آن نیاز داریم و علاوه بر آن مزیت صادراتی هم دارد.
خبرنگار: فرزانه احمدی