زنجیر صنعت خودرو بر پای قطعه‌سازان
یک عضو دانشگاه علم و صنعت دانشکده خودرو گفت: برای حرکت در مسیر بهره‌مندی از علوم دانش بنیان، باید تولید محصولات تماما ایرانی را آغاز کنیم. توسعه و تکمیل این مرحله، نیازمند استفاده از دانش و فناوری بومی است.تا زمانی که به این سمت حرکت نکنیم، عملا فرآیندهای خودروسازی ما دانش بنیان محسوب نمی‌شود.
قطعه نیوز: شرایط بیشتر از آن که فکرش را کنیم مهیا است و در همان وضعیت می‌توان با اطمینان و تاکید گفت خانه از پای‌بست ویران است و خشت اول و میانی کج گذاشته شده است. به این معنا که در عین حال که متخصصان و کارشناسان توانمندی در علوم دانش بنیان ظرف سال‌های پیشین پرورش یافته‌اند، مدعی توانمندی در تولید خودرو هستیم و معتقد به حمایت از تولید داخلی هستیم، اما هنوز استاندارد تولیدات ایرانی، به شانه‌های تولیدات جهانی نرسیده و در آن قامت ظاهر نشده است. گذشته از همه برنامه‌ها و ادعاها، عزم و استراتژی برای تولید ملی وجود ندارد و هنوز خودروسازان بنا ندارند قد بکشند. در همین شرایط قطعه‌سازان نیز به این جبر تن داده‌اند، درجا می‌زنند و شعارها در همان جای قبلی جا خوش می‌کنند تا دوره‌ای دیگر باز خودی نشان بدهند.
سال ۱۴۰۱ مانند دیگر سال‌ها، همچنان تاکید بر تولید داخلی است و بر استفاده از علوم «دانش بنیان» نیز اصرار شده است. هیچ کدام از این دو مولفه در صنعت خودرو و قطعه، تازه و نوین نیستند. سال‌هاست هر دو در کلام و زبان می‌چرخند، اما عایدی این گردش، در عمل نه تنها چشمگیر نبوده، بلکه جای دفاع هم ندارد. مشکل از منابع و نیروی انسانی و دانش فنی نیست، بلکه ریشه آن ناتوانی و نقش در جای دیگری آبیاری و سیراب می‌شود.
ابولفضل خلخالی، عضو دانشگاه علم و صنعت دانشکده خودرو در گفتگو با قطعه‌نیوز، در ارزیابی بهره‌مندی صنعت خودرو و قطعه‌سازی از علوم دانش بنیان، می‌گوید: برای طراحی سیاست‌های توسعه صنعت خودرو، می‌توان دو استراتژی را در نظر گرفت. استراتژی اول، بر اساس شکل‌گیری تمام زنجیره ارزش صنعت خودرو در کشور است و دیگری، قرارگیری در زنجیره ارزش بین‌المللی است. زنجیره ارزشی که از سایر خودروسازان نیز در آن حضور دارند.
وی با اشاره به توسعه خودروی سمند در کشور، می‌گوید: آن زمان، هدف ایجاد زنجیره ارزش در کشور و تکمیل آن بود. این روند تا پایان دهه ۷۰ ادامه پیدا کرد و تلاش کردیم محصولات جدید را ارایه کنیم. اما این روند از ابتدای دهه ۸۰ تغییر کرد و صنعت خودرو تصمیم گرفت در زنجیره ارزش جهانی قرار گرفت.
وی ورود محصولات خارجی و مونتاژ آنها را در راستای همین سیاست دانست که نمونه بارز و مشخص آن تندر ۹۰ است.
خلخالی با اشاره به تجربه دیگر کشورها همان آمریکا و ژاپن و کشورهای اروپایی که در تولید خودرو موفق و نام‌آور بوده‌اند، می‌گوید: این کشورها، زنجیره ارزش را در کشور خود ایجاد کردند. ایران نیز در صورتی که بخواهد این مسیر را طی کند، باید محصولات جدید و بومی ایرانی را در برنامه خود قرار دهد به این صورت در مسیر استفاده از علوم دانش‌بنیان قرار بگیرد.
این کارشناس خودرو معتقد است: برای حرکت در مسیر بهره‌مندی از علوم دانش بنیان، باید تولید محصولات تماما ایرانی را آغاز کنیم. توسعه و تکمیل این مرحله، نیازمند استفاده از دانش و فناوری بومی است. تا زمانی که به این سمت حرکت نکنیم، عملا فرآیندهای خودروسازی ما دانش بنیان محسوب نمی‌شود. در این شرایط، قطعه‌سازی نیز چاره‌ای جز همگامی با خودروسازی ندارد و نمی‌تواند به روز شود.
چرخه معیوب پرورش و صادرات متخصصان
نیروی متخصص در دانشگاه‌های کشور تعلیم می‌بینند به سادگی و پیش از آن که در صنعت کشور وارد شوند، جذب کشورهای خارجی و صنایع آنها می‌شوند. این میان صنعت کشور بی‌بهره می‌ماند و سودی از تولید علم نمی‌برد. آن بخش هم چندان میلی به جذب دانش‌آموختگان ندارد و فرش قرمزی برای کسی پهن نکرده است.
خلخالی می‌گوید: خودروساز برای استفاده از نیروهای متخصص، باید محصولاتی در قالب پلت فرم ملی تعریف کند. پلت فرم ملی که تمام خودروسازان بتوانند از آن استفاده کنند و قطعه‌سازان نیز مطابق با این روزآمدی، تکنولوژی‌های روز را به کار بگیرند و همگام با تحول علمی و فن‌آوری، برای آن قطعه تولید کنند. در چنین فرآیندی محصولات باکیفیت و به روز دنیا را می‌توانیم داشته باشیم. اما این اتفاق نیافتاده و در نتیجه هنوز شرایط با ایده‌آل فاصله معناداری دارد.
این کارشناس خودرو می‌گوید: ارتقای تولید و طراحی پلت‌فرم ملی، می‌تواند صنعت قطعه‌سازی را نیز به حرکت وادارد و تولیدات آنها نیز مطابق روز و با بهره‌گیری از علوم دانش‌بنیان خواهد بود.
به گفته وی، مشکل از جایی آغاز می‌شود که صنعت خودروسازی حرکت به این سمت را فراموش کرده و تمایلی برای انتخاب این مسیر ندارد. زیرا در یک بازار انحصاری و بدون رقیب، فعالیت می‌کند. بازاری که خودروساز هرچه تولید کند، مشتری برای آن وجود دارد. در این شرایط خودورساز نیازی برای تولید خودروی با کیفیت و به روز نمی‌بیند.
تیغ تیز سازمان استاندارد
در شرایطی که خودروسازان همیشه معترض، عزمی برای حرکت به سمت تولیدات بهتر ندارند، سازمان‌های دیگر باید به کمک مصرف‌کنندگان بیایند.
خلخالی، ورود سازمان استاندارد را برای ارتقای کیفیت تولیدات موثر می‌داند و می‌گوید: در ایران برای حمایت از تولید ملی، واردات خودرو متوقف می‌شود. از این مرحله نقش سازمان‌های نظارتی مانند سازمان استاندارد پررنگ می‌شود. این سازمان نباید اجازه دهد خودرویی که ایمن نیست وارد بازار شود. این چالشی است که در همه دنیا وجود دارد.
به گفته وی، افزایش کیفیت تولیدات مطابق با معیارهای سازمان استاندارد، می‌تواند قیمت تمام شده آن را افزایش دهد که چالش قیمت و قدرت خرید مردم را ایجاد می‌کند. البته اکنون خودروی ارزان بی‌کیفیت برای عموم تولید می‌شود و در ظاهر به اندازه پول مشتری است و در مقابل هشدار می‌دهیم در جاده با سرعت رانندگی نکند.
وی مشکل دیگر را بهره‌وری پاییین صنعت خودرو می‌داند و می‌گوید: در ایران به ازای هر نیروی کار، ۹ در طول سال تولید می‌شود، این رقم برای خودروسازان دنیا به ۶۰ خودرو نیز می‌رسد. ما مشکلات مدیریتی و بهره‌وری نیز که در قیمت تمام شده اثر گذار است را داریم. قیمت تمام شده را می‌توان با استفاده از مدیران متخصص، متعهد و دلسوز مدیریت کرد.
تاکتیک مربی در نیمه دوم
نیم قرن سرمایه‌گذاری و فعالیت در صنعت خودرو، نتایجی داشته که بخشی فعال آن را قابل دفاع می‌داند و مصرف‌کننده غیر از انتقاد، زبانش نمی‌چرخد. با توجه به سیاست‌های موجود، درهای واردات بسته است و مشتریان باید با این وضعیت مدارا کنند.
خلخالی معتقد است که خودروسازی ایران مانند تیم فوتبالی است که چهار- پنج گل خورده و همه هم نا امید هستند. این تیم با یک مدیریت صحیح، با تعویض درست مربی، چند تعویض به موقع و ایجاد روحیه مناسب، در زمان کوتاه می‌تواند علاوه بر گل‌های خورده، گل هم بزند.
به گفته وی، زیرساخت خوبی در کشور فراهم شده و مواد اولیه نیز داریم. در عین حال، با حضور قطعه‌سازان توانمند و دانش آموختگان تحصیل کرده در دانشگاه‌ها، همه چیز برای تحول جدی آماده است، اما مثلا ما در یک‌سال گذشته و دوره دولت جدید، تحول اساسی احساس نکرده‌ایم و نیروهای موثر و تاثیرگذاری را به کار نگرفته‌اند. در حقیقت افرادی را به کار گرفتند که هیچ اطلاعی از صنعت خودرو نداشتند و این باعث عقب ماندگی شد. اما در یکی دوماه اخیر تحولات خوبی در وزارتخانه اتفاق افتاده و امیدوارم این افراد بتوانند کاری ز پیش ببرند.
انتهای پیام/